Tin tức

On The Job Training (OJT) – xu thế đào tạo nhân sự 2020

Một thực tế cho thấy, có đến 40% nhân viên không được đào tạo trong quá trình làm việc, quyết định xin nghỉ ngay trong năm đầu tiên. Và đây chắc hẳn là con số không mong muốn của bất kỳ nhà quản lý nào!

Nhưng triển khai đào tạo như nào cho hiệu quả? Vì sao các doanh nghiệp Việt hiện nay lại ưa chuộng hình thức đào tạo On the job training? Trong nội dung này, VietED sẽ giúp doanh nghiệp có cái nhìn toàn cảnh nhất về các hình thức đào tạo OJT và ưu điểm của hình thức này khi triển khai trong doanh nghiệp. 

 1. On the job training (OJT) là gì?

On the job training thường được viết tắt là OJT, có nghĩa là đào tạo tại chỗ, đào tạo trực tiếp tại nơi làm việc. Trong đó, người học sẽ học được những kiến thức, kĩ năng cần thiết cho công việc thông qua thực tế thực hiện công việc. Thông thường, các nhà quản lý, những nhân sự có kinh nghiệm tốt hơn sẽ chịu trách nhiệm đào tạo. 

 2. Lợi ích của hình thức OJT

a. Tăng động lực làm việc của nhân viên

 Đào tạo theo hình thức OJT giúp nhân viên gắn bó với doanh nghiệp và có tâm trạng vui vẻ hơn. Theo một khảo sát, có đến 30% số người cảm thấy hào hứng với công việc khi được đào tạo nội bộ; ngược lại, 14% nhân viên không hài lòng khi doanh nghiệp không tổ chức khoá đào tạo nào.

 b. Doanh nghiệp xây dựng được đội ngũ nhân sự tiềm năng để thăng chức cho nhân viên

 Bằng việc tổ chức đào tạo tại chỗ cho nhân viên, nhà quản lý có thể xây dựng một đội ngũ nhân sự có chuyên môn, kỹ năng cao. Từ đó, nhà quản lý có thể lọc ra một danh sách những nhân viên trung thành và có năng lực, và cân nhắc họ cho những vị trí trưởng nhóm, quản lý trong tương lai.

c. Tạo điểm cộng cho doanh nghiệp thu hút ứng viên tiềm năng 

Doanh nghiệp có tổ chức OJT trong quá trình làm việc được coi như đãi ngộ tốt để thu hút ứng viên, đặc biệt hấp dẫn với những ứng viên muốn tìm một môi trường làm việc có thể hoàn thiện bản thân. Nó cũng cho thấy doanh nghiệp sẵn sàng phát triển các nhân viên, ngầm thể hiện bằng các cơ hội thăng tiến trong công việc.

 3. Các phương pháp đào tạo OJT doanh nghiệp thường áp dụng

a. Đào tạo theo kiểu chỉ dẫn công việc

Đây là phương pháp phổ biến dùng để dạy các kĩ năng thực hiện công việc cho hầu hết các công nhân sản xuất và kể cả một số công việc quản lí.

Quá trình đào tạo bắt đầu bằng sự giới thiệu và giải thích của người dạy về mục tiêu của công việc và chỉ dẫn tỉ mỉ, theo từng bước về cách quan sát, trao đổi, học hỏi và làm thử cho tới khi thành thạo dưới sự hướng dẫn và chỉ dẫn chặt chẽ của người dạy.

b. Đào tạo theo kiểu học nghề

Trong phương pháp này, chương trình đào tạo bắt đầu bằng việc học lí thuyết ở trên lớp, sau đó các học viên được đưa đến làm việc dưới sự hướng dẫn của công nhân lành nghể trong một vài năm; được thực hiện các công việc thuộc nghề cần học cho tới khi thành thạo tất cả các kĩ năng của nghề.

Phương pháp này thường dùng để dạy một nghề hoàn chỉnh cho công nhân. Đây cũng là phương pháp thông dụng nhất ở Việt Nam.

 

c. Kèm cặp và chỉ bảo

Phương pháp này thường dùng để giúp cho các cán bộ quản lí và các nhân viên giám sát có thể học được các kiến thức, kĩ năng cần thiết cho công việc trước mắt và công việc cho tương lai thông qua sự kèm cặp, chỉ bảo của những người quản lí giỏi hơn.

 Có ba cách để kèm cặp:

+ Kèm cặp bởi người lãnh đạo trực tiếp

+ Kèm cặp bởi một cố vấn

+ Kèm cặp bởi người quản lí có kinh nghiệm hơn

 

d. Luân chuyển và thuyên chuyển công việc

Luân chuyển và thuyên chuyển công việc là phương pháp chuyển người quản lí từ công việc này sang công việc khác để nhằm cung cấp cho họ những kinh nghiệm làm việc ở nhiều lĩnh vực khác nhau trong tổ chức.

Những kinh nghiệm và kiến thức thu được qua quá trình đó sẽ giúp cho họ có khả năng thực hiện được những công việc chuyên môn cao hơn trong tương lai.

 Có thể luân chuyển và thuyên chuyển công việc theo ba cách:

+ Chuyển đối tượng đào tạo đến nhận cương vị quản lí ở một bộ phận khác trong tổ chức nhưng vẫn với chức năng và quyền hạn như cũ

+ Người quản lí được cử đến nhận cương vị công tác mới ngoài lĩnh vực chuyên môn của họ

+ Người quản lí được bố trí luân chuyển công việc trong phạm vi nội bộ một nghề chuyên môn

Có thể thấy, đào tạo theo hình thức OJT có khá nhiều cách thức triển khai, mà trong đó, doanh nghiệp sẽ lựa chọn, kết hợp các hình thức đào tạo tốt nhất để ra được hiệu quả tối ưu nhất. Hy vọng thông qua bài viết này, doanh nghiệp đã có cái nhìn tổng quan hơn về OJT và hiểu được nên triển khai OJT theo hình thức nào để tối ưu hiệu quả đào tạo cho nhân sự, nâng cao năng suất lao động.

Để đảm bảo hiệu quả triển khai đào tạo OJT, bên cạnh việc xác định hình thức đào tạo và xây dựng nội dung bài bản, sử dụng một phần mềm quản lý sẽ giúp doanh nghiệp triển khai đào tạo có hệ thống, dễ dàng đo lường chất lượng. 

LotusLMS – phần mềm quản lý đào tạo nhân sự trực tuyến của VietED được nhiều doanh nghiệp Việt tin tưởng sử dụng có thể kể đến như: Tập đoàn Điện lực EVN, Tổng công ty Bảo hiểm Bảo Việt, Tập đoàn GGG,… vì tính năng đa dạng, phục vụ tối ưu cho hình thức đào tạo OJT. 

Bên cạnh chất lượng phần mềm, LotusLMS có các gói dịch vụ hợp lý phù hợp với nhiều quy mô và lĩnh vực hoạt động khác nhau. Phần mềm được xây dựng hoàn toàn bởi đội ngũ chuyên gia người Việt, tự tin mang đến trải nghiệm tốt nhất cho khách hàng doanh nghiệp Việt.

 Đăng ký nhận tư vấn và trải nghiệm LotusLMS miễn phí ngay tại đây.

Nguồn: 

• Go2hr
• Đào tạo và phát triển nguồn nhân lực, Trung tâm đào tạo từ xa, ĐH Kinh tế Quốc dân

Tối ưu lớp học ảo – 5 cách tăng hiệu quả đào tạo của doanh nghiệp

Lớp học ảo được biết đến là công cụ trực tuyến có thể thay thế hoàn hảo cho lớp học truyền thống. Bằng các tính năng khác nhau, lớp học ảo cho phép người dạy và học viên tăng khả năng kết nối, tương tác với nhau thay vì việc học 1-1 với các bài giảng online. Thuật ngữ “phòng học ảo”, “phòng họp ảo”,… cũng nở rộ hơn bao giờ hết trong đại dịch Covid-19. Có đến 90% doanh nghiệp tại Việt Nam sử dụng tính năng phòng họp ảo để tổ chức họp hành, trao đổi công việc. Vậy lớp học ảo là gì? Làm thế nào để tối ưu lớp học ảo trong hoạt động đào tạo nhân sự? Mời bạn cùng VietED tìm hiểu thêm trong nội dung dưới đây.

1. Lớp học ảo là gì?

Lớp học ảo là không gian trực tuyến mô phỏng lớp học truyền thống được thiết kế để dạy và học trong cùng một thời điểm. Các bài học thường được đồng bộ với người dạy và học viên cùng xuất hiện trong không gian trực tuyến để tương tác trong thời gian thực.

Lớp học ảo thường sở hữu những tính năng sau:

• Hội nghị truyền hình tạo điều kiện giao tiếp giữa người dạy và học viên.
• Bảng trắng kỹ thuật số hỗ trợ giải thích và cộng tác trong thời gian thực.
• Nhắn tin tức thời để giao tiếp với băng thông thấp.
• Kiểm soát học viên bằng cách cho phép học viên tham gia lớp học, phát biểu hoặc kick học viên ra khỏi lớp.
• Trao đổi một – một hoặc tạo các nhóm trao đổi nhỏ hơn trong phạm vi lớp học.

Hầu hết các lớp học ảo được truy cập thông qua phần mềm dựa trên đám mây. Người dạy và học viên không cần tải bất kỳ phần mềm nào cũng có thể tham gia lớp học ảo. Ngoài ra, để tham gia lớp học ảo, người dùng có thể truy cập từ nhiều thiết bị như máy tính để bàn, máy tính xách tay, máy tính bảng và cả điện thoại thông minh, thuận tiện tham gia học tập mọi lúc, mọi nơi.

2. Các chức năng thường có ở lớp học ảo

#1. Nhắn tin
Đây là tính năng tối thiểu hỗ trợ giao tiếp trong lớp học, học viên có thể nhắn tin trực tiếp cho giáo viên để hỏi bài hoặc nhắn tin trong lớp học với những học viên khác.

#2. Trò chuyện trực tiếp
Trò chuyện trực tiếp bằng giọng nói mang đến trải nghiệm học tự nhiên hơn. Người dạy có thể dễ dàng truyền đạt, giải thích thắc mắc của học viên bằng lời nói. học viên có thể phát biểu, chia sẻ vấn đề mình gặp phải.

#3. Truyền phát video
Hội nghị truyền hình đã xuất hiện từ lâu trong lĩnh vực kinh doanh, nhưng được thiết kế để quản lý các nhóm cộng tác viên nhỏ. Hầu hết các lớp học, các khoá đào tạo trong phạm vi doanh nghiệp có quy mô vượt ngoài khả năng quản lý của hội nghị truyền hình. Vì vậy, truyền phát video được sử dụng để giảng dạy trong các lớp với sĩ số hàng chục, hàng trăm, thậm chí hàng nghìn học viên cùng một lúc.

#4. Chia sẻ dữ liệu
Tính năng này cho phép người dạy chia sẻ bài tập và tài liệu với học viên. Và ngược lại, học viên có thể gửi bài làm trực tiếp cho người dạy.

#5. Quản lý hiệu quả
Trong lớp học ảo, quản lý hiệu quả lớp học thể hiện qua việc: quản lý phát biểu của học viên, kiểm tra kiến thức ngẫu nhiên trong quá trình học. Chức năng quản lý phát biểu cho phép học viên đưa ra ý kiến và trả lời câu hỏi trong giờ học. Ngoài ra, cũng nhờ khả năng bật/tắt kênh của học viên, giáo viên có thêm “siêu năng lực” mà thường ở các lớp đào tạo truyền thống không thể thực hiện đó là: khả năng giữ trật tự trong lớp học.
Đôi khi, tham gia lớp học ảo, bạn không biết liệu học viên có thực sự hợp tác theo dõi toàn bộ buổi học hay không. Đây là lí do vì sao, chức năng kiểm tra kiến thức ngẫu nhiên ra đời, giúp bạn kiểm soát được học viên có đang chú tâm học hay không, hay đang học chống đối.

#6. Bảng trắng kỹ thuật số
Bảng trắng kỹ thuật số là phần mềm mô phỏng bảng trắng, cho phép viết, vẽ và ghi chú thích như bảng thực. Với chức năng này, người dạy có thể nhập nội dung chuẩn bị sẵn hoặc các nội dung đa phương tiện như các tệp tin PDF, ảnh, video,… và cho phép học viên cùng chia sẻ lên bảng.

#7. Tạo nhóm trao đổi
Để lớp học ảo như lớp học thật, chức năng tạo nhóm trao đổi ra đời. Tại đây, người dạy có thể chia học viên vào các nhóm trao đổi, kiểm soát được thời gian, nội dung trao đổi của các nhóm. học viên được chia vào các nhóm, có thể cùng lúc thảo luận và trao đổi về bài học, từ đó, hoạt động đào tạo diễn ra hiệu quả hơn.

3. 5 cách để tối ưu lớp học ảo

#1. Tối ưu lớp học ảo bằng hình thức học 1-2-1 

Đây là hình thức học cực hiệu quả mà VietED đã đúc rút được sau khi triển khai cho hơn 200+ doanh nghiệp: học viên được xem trước tài liệu khoá học thông qua các khoá học online (1) sau đó học cùng với giảng viên qua lớp học ảo (2). Kết thúc lớp học ảo, học viên tự ôn luyện lại kiến thức đã học, làm bài kiểm tra đánh giá chất lượng học (1).
Với phương pháp học 1-2-1, học viên có thể tự học trước kiến thức ở nhà, 20% kiến thức đã được ghi nhớ. Khi tham gia học trực tuyến cùng giảng viên, học viên một lần nữa được học lại và được giải đáp các thắc mắc trong quá trình tự học trước đó.

#2. Sử dụng linh hoạt các chức năng để tối ưu lớp học ảo
Tăng sự tương tác của học viên trong lớp học cũng là cách để bạn nâng cao hiệu quả đào tạo. Điều này có thể thực hiện bằng cách:

• Sử dụng đa dạng các hình thức thể hiện nội dung bài giảng như: ảnh gif, ảnh infographic, video,…
• Gửi tài liệu học hay ho và thú vị cho học viên tìm hiểu
• Tạo câu hỏi ngẫu nhiên trong giờ học hoặc mời học viên phát biểu. Đây là cách khá hay vừa giúp bạn điểm danh học viên thực tế đang theo dõi bài học, vừa giúp học viên “tỉnh táo” hơn trong suốt buổi học. Tuỳ vào mục đích mà bạn có thể đặt các câu hỏi với các chủ đề, nội dung khác nhau.

#3. Tổ chức đào tạo với nhiều chuyên gia
Với công nghệ truyền dẫn hiện đại, lớp học ảo cho phép bạn có thể kết nối nhiều điểm đầu cầu ở các khu vực khác nhau. Điều này đồng nghĩa với việc, học viên có thể cùng lúc được học với nhiều chuyên gia vào một thời điểm và không bị cản trở bởi khoảng cách địa lý.

#4. Hỗ trợ đào tạo sau khoá học
Việc hỗ trợ này được thể hiện thông qua tính năng ghi lại nội dung học và hỗ trợ giải đáp thắc sau khoá học. Nếu trong buổi học trực tiếp, học viên buộc phải nhớ kiến thức bằng cách ghim vào đầu hoặc ghi chép vào sách vở, nhưng khi tham gia lớp học ảo, học viên có thể xem lại kiến thức bất cứ khi nào, chỉ cần thao tác “Ghi lại bài học”. Ngoài ra, trong và sau khoá học, học viên còn có thể gửi câu hỏi tới giảng viên để được giải đáp mọi thắc mắc.

#5. Đánh giá hiệu quả đào tạo bằng các bảng câu hỏi và phản hồi từ học viên 
Phản hồi về khoá học và đánh giá về tiến bộ của học viên đều là những yếu tố quan trọng của bất kỳ khóa đào tạo trực tuyến nào. Việc nhân được đánh giá và phản hồi về khoá học sẽ giúp bạn trả lời câu hỏi liệu khoá học có mang lại lợi ích cho học viên không, và có thể cải tiến nội dung, hình thức giảng dạy nào để mang lại hiệu quả hơn cho lần đào tạo sau.

Trên đây là 5 cách để bạn có thể sử dụng các tính năng tối ưu lớp học ảo, gia tăng hiệu quả đào tạo của doanh nghiệp. Đến đây, chắc hẳn bạn đang phân vân nên chọn lớp học ảo ở đâu và thế nào mới phù hợp với nhu cầu của doanh nghiệp?

LotusLMS là phần mềm quản lý đào tạo trực tuyến được thiết kế theo tiêu chuẩn dành riêng cho doanh nghiệp và cơ sở đào tạo. Tính năng Lớp học ảo là một trong điểm mạnh nhất của LotusLMS được hơn 100+ khách hàng doanh nghiệp tin dùng vì sự bảo mật cao và chức năng đa dạng, phục vụ mọi nhu cầu đào tạo. Khách hàng hiện đang sử dụng LotusLMS là: Tập đoàn Điện lực EVN, Tổng công ty Bảo hiểm Bảo Việt, Tập đoàn GGG,…
Bên cạnh chất lượng phần mềm, LotusLMS có các gói dịch vụ hợp lý phù hợp với nhiều quy mô doanh nghiệp và lĩnh vực hoạt động. Phần mềm được xây dựng hoàn toàn bởi đội ngũ chuyên gia người Việt mang đến trải nghiệm tốt nhất cho khách hàng doanh nghiệp Việt.

Đăng ký nhận tư vấn và demo sản phẩm miễn phí ngay tại đây.

3 xu hướng công nghệ mới chi phối nền kinh tế thế giới

Đại dịch COVID-19 tiếp tục càn quét toàn cầu và chưa có dấu hiệu dừng lại, gây ra tác động nghiêm trọng tới đời sống xã hội ở tất cả các nước trên thế giới, ảnh hưởng xấu đến kinh tế toàn cầu.

Trong bối cảnh đó, vẫn có một vài thay đổi tích cực trong xu hướng kinh doanh liên quan tới công nghệ. Dự kiến trong tương lai, những xu hướng mới nổi này sẽ định hình lại cách thức kinh doanh và đóng một vai trò quan trọng giúp các doanh nghiệp mở rộng hoạt động trong thế giới cạnh tranh hậu COVID-19.

1. Thanh toán không dùng tiền mặt “lên ngôi”

Trong đại dịch, một lĩnh vực đã có thay đổi mạnh mẽ là cách thức khách hàng thanh toán cho hàng hóa và dịch vụ khi mua sắm cả trực tiếp lẫn trực tuyến.

Đại dịch COVID-19 đã làm dấy lên những lo ngại chưa từng có về việc lây nhiễm virus SARS-CoV-2 qua tiền mặt.

Theo một số thống kê của các ngân hàng Trung Ương ở một số quốc gia châu Á và châu Âu, số lượt tìm kiếm trên Internet liên quan đến vấn đề này ở mức cao kỷ lục, vượt cả giai đoạn cúm H1N1 hồi những năm 2009-2010. Không mất quá nhiều thời gian để mọi người thay đổi thói quen chi tiêu. Một nghiên cứu của nhà vận hành cây ATM lớn nhất nước Anh cho thấy vào tháng Tư, việc sử dụng máy ATM ở nước này đã giảm khoảng 60% so với cùng kỳ một năm trước. Hoạt động rút tiền thông qua ATM ở Thụy Sĩ cũng giảm gần 50% từ giữa tháng Ba đến giữa tháng Tư.

Giữa bối cảnh đó, các nhà cung cấp dịch vụ trên toàn thế giới đã tăng cường áp dụng các giao dịch không dùng tiền mặt để đảm bảo sức khỏe cũng như sự an toàn của cả khách hàng lẫn nhân viên của họ. Hơn 11.000 nhà bán lẻ tại Thụy Sĩ đã tham gia hệ thống thanh toán không tiếp xúc để cho phép khách hàng thực hiện giao dịch thông qua NFC (kết nối không dây trong phạm vi tầm ngắn thông qua từ trường giữa các thiết bị) cũng như các thẻ tín dụng “chạm để thanh toán.”

Ở một số quốc gia, bao gồm Canada, Hy Lạp, Ireland, Malta, Ba Lan và Thổ Nhĩ Kỳ, Mastercard và Visa đã tích cực làm việc với chính phủ để cung cấp trải nghiệm thanh toán không tiếp xúc cho khách hàng và giúp các thương nhân dễ dàng chấp nhận loại hình thanh toán này hơn.

Điều này đồng nghĩa là chủ thẻ có thể mua sắm nhiều hơn và chỉ cần chạm để thanh toán mà không cần phải sử dụng bảng bấm mã PIN, một phương tiện có thể lây lan virus. Ngay cả Nhật Bản, một trong những nước sử dụng nhiều tiền mặt nhất trong số các nền kinh tế tiên tiến, cũng đang cân nhắc một chiến lược tăng trưởng nhằm thúc đẩy văn hóa không sử dụng tiền mặt như là một phản ứng cho nhu cầu của thời kỳ hậu COVID-19.

2. Dịch vụ điện toán đám mây “nở rộ”

Trước đại dịch COVID-19, việc làm việc tại nhà chưa bao giờ là phương thức làm việc được ưa thích. Người sử dụng lao động vẫn muốn nhân viên đến nơi làm việc và thực hiện nhiệm vụ dưới sự giám sát của các nhân viên cấp cao. Nhưng COVID-19 đã thay đổi hoàn toàn điều này. Các công ty hiện khuyến khích nhân viên làm việc tại nhà và gửi các văn bản hay dự án của họ thông qua dịch vụ đám mây.

Một số công ty như Twitter thậm chí còn tuyên bố rằng nhân viên có thể làm việc tại nhà vô thời hạn nếu họ muốn. Trong thời gian gần đây, nhu cầu về các công cụ hội họp trực tuyến như Zoom và LotusLMS đều tăng trưởng chưa từng có. Các công cụ chuyên về công việc văn phòng truyền thống hơn như Microsoft 365 cũng ghi nhận nhu cầu tăng cao. Điểm chung là những công cụ này đều dựa trên nền tảng đám mây – xu hướng công nghệ mới trong thời gian này.

Khi mọi người bị buộc phải ở trong nhà, nhu cầu về các dịch vụ bán lẻ và dịch vụ giải trí trực tuyến cũng đã tăng lên rất nhiều. Giới quan sát cho biết phân khúc bán lẻ hàng tiêu dùng sẽ tiếp tục mở rộng việc sử dụng các dịch vụ đám mây, đẩy nhanh xu hướng dịch chuyển lên môi trường Internet vốn đã xảy ra từ trước khi đại dịch COVID-19 bùng phát.

Trong khi đó, các dịch vụ giải trí có sử dụng công nghệ điện toán đám mây như nền tảng xem phim trực tuyến Netflix, dịch vụ nghe nhạc Spotify cùng một số nền tảng chơi game như Steam đều ghi nhận số lượng đăng ký mới nở rộ trong mùa dịch.

Xu hướng dịch chuyển lên các nền tảng đám mây cũng diễn ra trong chính hoạt động của các Chính phủ. Nhằm hạn chế khả năng lây lan của dịch bệnh, nhiều quốc gia đã đẩy nhanh quá trình số hóa các hoạt động hành chính, xây dựng các cổng thông tin và hỗ trợ phát triển các nền tảng kỹ thuật số cấp quốc gia, chẳng hạn như SmartLMS – phần mềm quản lý tập huấn, đào tạo trực tuyến dành cho giáo viên các cấp toàn quốc để đảm bảo các giáo viên vẫn có thể được đào tạo, chuyển giao kiến thức trong thời gian đại dịch.

3. Chuyển đổi chuỗi cung ứng theo hướng số hóa

Ngay cả trước khi COVID-19 bùng phát, một báo cáo của công ty tư vấn đầu tư McKinsey cho thấy 92% các công ty nhận định mô hình kinh doanh của họ sẽ cần phải thay đổi theo hướng số hóa trong bối cảnh công nghệ biến đổi mạnh mẽ. Tuy nhiên, dù đa số các công ty nhận ra điều này, khoản đầu tư và những nỗ lực cần thiết cho quá trình chuyển đổi vẫn phải xếp sau những nhu cầu kinh doanh khác. Nhưng báo cáo công bố hồi tháng Sáu của McKinsey cho thấy đại dịch đã thúc đẩy việc áp dụng kỹ thuật số phục vụ cho cả người tiêu dùng lẫn doanh nghiệp đạt được tiến độ tương đương 5 năm chỉ trong khoảng 8 tuần.

Tình hình cấp thiết đã thúc đẩy rất nhiều tiến bộ trong quá trình số hóa chuỗi cung ứng khi nhu cầu thương mại điện tử đã tăng vọt trong 6 tháng qua. Việc các nhà chế tạo nỗ lực sản xuất các thiết bị quan trọng cần thiết phục vụ hoạt động chống dịch cũng đã thúc đẩy tiến trình này.

Bên cạnh đó, các công ty cũng đối mặt với áp lực nội bộ trong việc đưa hoạt động trở nên hiệu quả, mang tính tích hợp và phản ứng nhanh hơn để đáp ứng kỳ vọng của người tiêu dùng về sản phẩm. Điều này dẫn sự thay đổi trong cách các công ty đánh giá các nhà cung cấp và nguồn gốc hàng hóa để đáp ứng những mong đợi đó.

Thông thường, các công ty sẽ ưu tiên nhập hàng từ một số nhà cung cấp dựa trên hiệu quả chi phí và tính minh bạch họ. Khi ngày càng nhiều dữ liệu về các nhà cung cấp và sản phẩm của họ được đưa ra, việc số hóa chúng giúp các công ty có cái nhìn sâu hơn để lựa chọn nhà cung cấp tốt và năng động hơn. Điều này cho phép các công ty dễ dàng tìm nguồn cung ứng theo yêu cầu và tạo điều kiện cho các nhà cung cấp mới tham gia thị trường.

Việc số hóa chuỗi cung ứng không chỉ giúp người tiêu dùng mà còn cả với phía các công ty. Chúng sẽ giúp người mua tìm hiểu kỹ càng chất lượng sản phẩm và phân biệt được hàng giả với các sản phẩm chính hãng. Các chi phí giao dịch gián tiếp cũng sẽ giảm thông qua sự minh bạch giá cả. Bên cạnh đó, các chuỗi cung ứng ngày càng trở nên phức tạp và liên kết chặt chẽ với nhau, điều này khiến cho việc quản lý rủi ro trở nên khó khăn hơn.

Việc số hóa chuỗi cung ứng sẽ cho phép các công ty quản lý hiệu quả sự rủi ro này./.

Theo Vietnamplus

4 bước cơ bản để có chương trình đào tạo nhân sự cho doanh nghiệp

Nhân sự là trung tâm, là tài sản của doanh nghiệp. Theo nghiên cứu từ Get Smarter, 94% nhân viên gắn bó hơn nếu doanh nghiệp đầu tư vào đào tạo và phát triển sự nghiệp của họ. Do đó, thay vì những buổi đào tạo nhất thời và tự phát, bạn hãy xây dựng ngay một quy trình đào tạo nhân sự đúng chuẩn và hiệu quả cho doanh nghiệp của mình. 

Trong bài viết này, VietED sẽ hướng dẫn bạn cách xây dựng quy trình đào tạo nhân sự bài bản, giúp đội ngũ nhân viên hiện tại trở nên tinh anh hơn, chuyên môn hóa hơn, trở thành lực lượng mũi nhọn của doanh nghiệp.

#1. Chương trình đào tạo nhân sự dành cho những đối tượng nào?

Dựa theo cấp bậc trong doanh nghiệp, có thể phân chia chương trình đào tạo thành 3 loại:

– Đào tạo lãnh đạo: dành cho những người là lãnh đạo, thường dùng với doanh nghiệp cổ phần.

– Đào tạo chuyên viên: dành cho nhân viên với mục đích nâng cao nghiệp vụ, chuẩn bị cho nhiệm vụ mới. 

– Đào tạo nhân viên mới: dành cho những thành viên mới gia nhập doanh nghiệp. 

#2. Các hình thức đào tạo phổ biến

Có 6 hình thức đào tạo phổ biến trong doanh nghiệp hiện nay. 

Theo phương pháp đào tạo truyền thống: 

• Đào tạo trong quá trình làm việc: Nhân viên sẽ được đào tạo bằng cách học hỏi qua công việc thực tế. Cách này sẽ phù hợp với những công việc mang tính thực hành cao, ví dụ như hướng dẫn sử dụng phần mềm hay hướng dẫn cách pha chế.
• Họp định kỳ trong nội bộ: Đây là cách thức đào tạo thông qua các buổi gặp mặt toàn doanh nghiệp hoặc theo phòng, ban. Buổi họp này sẽ diễn ra định kỳ theo tuần, tháng, quý. Hình thức này được áp dụng cho việc đào tạo một kỹ năng cho nhiều đối tượng.
• Kèm cặp (Mentorship): Đây là hình thức người quản lý, người đi trước hướng dẫn, kèm cặp người mới.

Theo phương pháp đào tạo trực tuyến: 

• Tự học không có giảng viên: Nhân viên được đào tạo bằng cách tự học qua các tài liệu số hoá như video, slide, PDF,… mà không có người hướng dẫn. 
• Học trên máy tính và có người hướng dẫn: Nhân viên học trên máy tính dưới sự hướng dẫn trực tiếp của người dạy, cấp trên. 
• Học qua lớp học trực tuyến: Cấp trên trao đổi, tương tác với nhân viên thông qua lớp học trực tuyến mà không cần đến địa điểm đào tạo nhất định. 

#3. Các bước xây dựng chương trình đào tạo nhân sự

 Bước 1: Xác định nhu cầu đào tạo

Kế hoạch đào tạo nhân sự sẽ được xây dựng dựa trên nhu cầu đào tạo của doanh nghiệp. Bước đầu tiên bạn cần làm là tiến hành buổi họp trao đổi giữa các cấp lãnh đạo, các quản lý phòng ban về nhu cầu đào tạo, mục tiêu cần đạt được.

 

Bước 2: Xây dựng kế hoạch đào tạo nhân sự

Sau khi đã xác định được nhu cầu đào tạo, bước tiếp theo bạn cần làm là xây dựng kế hoạch đào tạo. Trong bản kế hoạch đào tạo này, bạn cần chỉ ra được:

–      Tên chương trình đào tạo nhân sự

–      Các mục tiêu cần đạt được sau khi kết thúc chương trình

–      Đối tượng trực tiếp tham gia

–      Các phòng ban tham gia

–      Nội dung đào tạo, lựa chọn hình thức đào tạo nhân sự phù hợp

–      Thời gian, địa điểm, chi phí tổ chức đào tạo

–      Các điều kiện, chú ý khi tổ chức chương trình đào tạo

Bản kế hoạch càng chi tiết, chương trình đào tạo nhân viên càng rõ ràng, dễ triển khai và tỉ lệ thành công cao. Kế hoạch đào tạo nhân viên chi tiết cũng sẽ hỗ trợ doanh nghiệp triển khai, đánh giá và đo lường hiệu quả.

 

Bước 3: Triển khai và đánh giá kết quả đào tạo

Trước khi triển khai đào tạo, bộ phận đào tạo cần đảm bảo rằng tất cả nhân viên tham gia chương trình đều đã nắm rõ thông tin, ý nghĩa của chương trình đào tạo.

Đừng quên triển khai theo đúng kế hoạch để đảm bảo chất lượng, hiệu quả của việc đào tạo. Lưu lại thông số, đo lường kết quả để bạn có thể đánh giá đào tạo ở bước sau.

 

Bước 4: Đánh giá và cải tiến quy trình

Đây là bước quan trọng nhất giúp bạn có thể đo lường, đánh giá hiệu quả và cải tiến quy trình đào tạo nếu không muốn đầu tư một cách lãng phí. Kết thúc mỗi cuộc đào tạo, hãy tiến hành phân tích ý kiến phản hồi của người học và những kết quả mà họ đạt được và chưa đạt được. Từ đó, rút kinh nghiệm và cải thiện trong các kế hoạch đào tạo sau.

Nhìn chung, một chương trình đào tạo nhân sự bài bản là điểm nhấn của chiến lược phát triển nguồn nhân lực. Câu hỏi đặt ra tiếp theo là làm thế nào để chương trình đào tạo của bạn được hệ thống hoá, diễn ra nhất quán và bạn có thể giám sát được hiệu quả sau đào tạo? Câu trả lời là LotusLMS – Phần mềm quản lý đào tạo trực tuyến thiết kế riêng cho doanh nghiệp. 

LotusLMS sẽ giúp bạn: 

• Triển khai kế hoạch đào tạo nhất quán
• Tối ưu quy trình đào tạo
• Quản lý hiệu quả đào tạo theo cá nhân, phòng ban và doanh nghiệp

Tham khảo 5 cách để tối ưu lớp học ảo, tăng hiệu quả đào tạo của doanh nghiệp 

Để tìm hiểu thêm về hệ thống và tham gia trải nghiệm miễn phí trong 30 ngày, mời bạn đăng ký tại đây. Theo dõi fanpage của VietED để cập nhật thêm thật nhiều tin tức về quản lý đào tạo trong doanh nghiệp nhé! 

Hướng dẫn thiết kế bài giảng điện tử E-learning trên phần mềm PowerPoint tích hợp với Adobe Presenter 7.0 

VietED giới thiệu tới các bạn cách thiết kế bài giảng điện tử E-learning trên phần mềm PowerPoint tích hợp với Adobe Presenter 7.0

#1. Chuẩn bị

– Máy tính có gắn các thiết bị Web Cam hoặc Camera và Microphone

– Phần mềm  Adobe Presenter 7.0

#2. Cách cài đặt phần mềm Adobe Presenter 7.0 

– Chọn File Presenter.msi kích đúp chuột / Next / Nhấp chuột vào ô trống Serial Number / Nhấn tổ hợp phím Ctrl + V để Paste mã Serial đã coppy ở Keygan / Next / Next / Install / Finish để hoàn tất.

– Như vậy là đã cài xong, lúc này phần mềm Presenter đã tích hợp vào phần mềm PowerPoint và hiển thị như một thẻ chức năng  trên thanh điều khiển với tên Adobe Presenter.

#3. Cách soạn bài giảng E-learning với phần mềm PowerPoint và Adobe Presenter 7.0

#3.1. Chức năng thanh công cụ của phần mềm Adobe Presenter 7.0 tích hợp trên Powerpoint

#3.2. Cách soạn bài giảng E-learning trên phần mềm Powerpoint tích hợp Abode presenter 7.0

Bước 1: Tạo một New folder (thư mục mới) để lưu bài giảng và các video, audio, flash, tranh ảnh, nhạc nền… liên quan đến bài giảng.

Bước 2: Mở phần mềm PowerPoint / Vào thẻ File chọn Save hoặc Save As / chọn đường dẫn tìm đến vị tri Floder cần lưu. Trong ô File name đặt tên File bài giảng. Ví Dụ Tiet 12 Toan / Save

a. Việt hóa các câu mệnh lệnh, cảm thán, yêu cầu..:

Trong PowerPoint, chọn thẻ Adobe Presenter/Quiz Manager/Default Labels/. Trong các ô:

b. Soạn câu hỏi tương tác

* Bước 1: Việt hóa mảng câu hỏi, làm như sau:

– Vào Adobe Presenter/ Quiz Manager/Quizzes rồi chọn Edit.

– Bấm vào Question Review Messages..

* Bước 2: Soạn câu hỏi

Bấm Adobe Presenter/Quiz Manager/Add Question/  chọn 1 trong 6 dạng bài tập (Multiple choice – câu trả lời có nhiều sự lựa chọn , True/False – Đúng hoặc sai, Fill – in-the-blank – Điền vào chỗ trống, Short answer – Câu trả lời ngắn, Mat ching- Ghép cặp giống nhau, Rating Scale (Likert)- Đánh giá mức độ nhận thức/cho ý kiến)

Ví dụ 1:

Bấm Adobe Presenter/Quiz Manager/Add Question/ nháy đúp chuột trái vào Multiple choice (câu hỏi có nhiều sự lựa chọn)/ chọn thẻ Question

+ Trong ô Question : Xóa dòng type the question here và gõ câu hỏi tại đây

+ Score : Chọn thang điểm nên chọn thang điểm thấp nếu và chia các câu ra nhiều slide

+ Trong thẻ Answers:

– Numberring chọn kiểu đề mục đáp án A,B,C hoặc a, b, c hay 1, 2, 3

– Bấm Add trong đáp án A xóa dòng type the answer here và gõ đáp án đúng hoặc sai vào đây. Add tiếp để tạo tiếp đáp án B, trong đáp án B xóa dòng type the answer here và gõ đáp án đúng hoặc sai vào đây/…………/

– Type chọn dạng phương án (Multiple Responses có nhiều câu đúng – Single Response chỉ có 1 câu đúng).

Ví dụ 2:

Bấm Adobe Presenter/Quiz Manager/Add Question/ nháy đúp chuột trái vào Fill – in-the-blank – Điền vào chỗ trống/chọn thẻ Question

+Trong ô Description: sửa dòng Complete the sentence below by filling in the blanks. Thành  (Hoàn thành câu sau bằng cách gõ vào chỗ trống)

+Score: chọn thang điểm

+Phrase: Sửa dòng type the phrase here thành (gõ vào nội dung đoạn văn lửng)/ Add / Nhấp vào dòng kẻ thứ nhất gõ câu còn thiếu/ok/ tiếp tục gõ thêm đoạn văn lửng sau <1> rồi Add / Nhấp vào dòng kẻ thứ nhất gõ câu còn thiếu/ok > Tiếp tục làm tương tự cho đế khi hết.

c. Ghi âm lời thuyết minh chạy ẩn cho nội dung slide:

Phần này rất quan trọng trong bài giảng E – learning

Hiệu ứng đến đâu ta đọc đến đó sao cho khớp với nhau.

Trong PowerPoint Chọn thẻ Adobe Presenter/ Record audio/Skip/chọn nut Recort màu đỏ để bắt đầu ghi/ Ấn Next Amination để chạy hiệu ứng và đồng thời mình đọc để máy ghi.

Chú ý: Hết mỗi hiệu ứng thì tiếp tục ấn nút Next Amination và đọc tiếp sang hiệu ứng tiếp theo.

Sau khi hoàn thành xong thì ấn nút vuông Stop và Ok để hoàn thành

d. Sync audio (Sync viết tắt của từSynchronizeđồng bộ hóa) đồng bộ hóa âm thanh

Sau khi ta đã ghi âm thanh rồi thì ta đồng bộ hóa giữa âm thanh và hiệu ứng cho khớp với nhau. Nghe và bấm hiệu ứng cho khớp

Trong PowerPoint Chọn thẻ Adobe Presenter/ Sync audio/Skip/chọn nut Recort

mục này không cần lựa chọn

e. Sửa chữa âm thanh:

Trong PowerPoint Chọn thẻ Adobe Presenter/ Edit audio/

+Xóa: Nhấp giữ chuột trái kéo rê ngang bôi đen đoạn cần cắt bỏ (có thể đoạn đầu, giữa, cuối).

+Thay thế file âm thanh: File/ Import/Browse…/ chọn File audio/ Open/OK/OK

+ Ghi thêm lời dẫn ở đầu hoặc kết thúc: Nhấp giữ chuột trái kéo rê ngang bôi đen đoạn cần thu âm (có thể đoạn đầu, cuối) / nhả chuột/ nhấn nútt recort màu đỏ để thu /nút vuông stop sau khi hoàn thành/xong bấm OK

f. Quay video giáo viên giảng bằng Web cam

Trong PowerPoint Chọn thẻ Adobe Presenter/ Capture video/ chọn size nên chọn 320×240 cho dung lượng nhẹ/ ấn nut Recort màu đỏ để quay/ nút vuông để Stop/OK để hoàn tất/ Nhấp chuột vào giữa slide để điều chỉnh kích thước video cho phù hợp với không gian slide.

g. Chèn Video có sẵn:

Trong PowerPoint Chọn thẻ Adobe Presenter/ Import video/ Chọn nơi để file video cần chèn/ Open / Nhấp chuột vào giữa slide để điều chỉnh kích thước video cho phù hợp với không gian slide.

Chú ý: Trước khi chèn file video bạn nên đưa file video về đuôi .flv

h. Sửa chữa Video đã chèn hoặc quay:

       – Trong PowerPoint Chọn thẻ Adobe Presenter/ Edit video/ nhấp chuột vào hai hình tam giác ở đầu hoặc cuối đường trượt kéo rê để xóa bỏ đoạn đầu hay cuối còn muốn cắt ở giữa nên chọn phần mềm khác để cắt.

– Ngoài ra còn các chức năng, Effects hiệu ứng phim (Fade in làm rõ lên, Fade out làm mờ dần, Fade in & Fade out làm rõ và mờ đi) Speek tốc độ phim (Slow chạy chậm, Medium chạy bình thường, Fast chạy nhanh) Start After xuất hiện sau khi (Delay chờ- Animations thấy luôn)

i. Chèn Flash:

Cách làm tương tự như chèn video (Chỉ khác là các file có đuôi tên dạng là SWF thường được tạo ra từ Violet hoặc Macomedia

k. Nhập 1 câu hỏi đã được thiết kế bằng Presenter trên PowerPoint có sẵn

Trong PowerPoint Chọn thẻ Adobe Presenter/ Add new Quiz/ tìm nơi chứa file PowerPoint / chọn file PowerPoint/Open

l. Thiết lập thông tin giáo viên cho bài soạn

– Trong PowerPoint chọn thẻ Andobe Presenter / Preferencs / Chọn thẻ Preferencs / Add / +Trong ô Name gõ họ tên mình/

+Trong ô Job title: Gõ nghề nghiệp

+ Trong ô Photo: Bấm vào Browse  tìm đến nơi để hình ảnh bản thân mình ở trên các ổ dữ liệu có thể là ổ C hoặc D

+ Trong ô Logo : Bấm vào Browse  tìm đến nơi để hình ảnh logo của trường mình

+ Trong ô Email: Gõ địa chỉ Email của mình nếu có

+ Trong ô Biography : Gõ tóm tắt tiểu sử của mình

–  Xong bấm OK hoàn tất

m. Thiết lập hiện thông tin của một giáo viên hoặc nhiều giáo viên trên tất cả các Slide hoặc từng Slide đơn lẻ

– Chọn thẻ Adobe Presenter/Slide Manager/Slect All / OK để hiện thông tin của 1 giáo viên trên tất cả các Slide

n. Thiết lập trang trình chiếu, chế độ chạy cho Slide

– Thiết lâp trang trình chiếu : Trong PowerPoint Chọn thẻ Adobe Presenter/ Presentation Settings/ Appearance

– Title : Gõ tiêu đề bài

– Summary: Gõ tóm tắt nội dung bài

– Theme: Cài đặt giao diện màu sắc..

– Thiết lâp Chế độ chạy cho Slide : Trong PowerPoint Chọn thẻ Adobe Presenter/ Presentation Settings/ Playbank

Các bạn hãy tự lựa chọn các mục:

+ Auto play on start: Tự động chạy khi trình chiếu

+ Loop presentation : Quay vòng và lặp lại

+ Indude slide numbers in outline: Đánh số mục lục khi trình chiếu (Mục này nên chọn).

+ Duration of slide without audo of video (in seconds) Thời gian chạy cho mỗi slide.

– Thiết lâp nơi xuất giáo án ra tại Máy tính, ra trang Web, ra đĩa CD…:Trong PowerPoint Chọn thẻ Adobe Presenter/ Presentation Settings/ Quality

o. Xuất bài giảng thành Bài giảng E – Learning

Trong PowerPoint Chọn thẻ Adobe Presenter/ Publish/ Có 3 lựa chọn

1. Xuất đóng gói lưu lại trên máy để chờ up lên Web sau, chọn Mycomputer/ tìm đường dẫn đến Floder lúc đầu đã tạo để chứa / Publish để xuất.
2. Xuất trực tiếp lên Web: Chọn Adobe Connect Pro trang hỗ trợ giáo án e-learning/ Edit Servers/ trong ô Name: nhập tên đăng nhập mà mình đã đăng ký/ trong ô URL nhập địa chỉ trang web trên hệ thống Adobe Connect. Chờ Máy up lên/ Vào trang web hoàn tất các thủ tục còn lại mà trang web đó yêu cầu.
3. Xuất ra thành 1 file PDF

Xu hướng đào tạo trên nền tảng đám mây của doanh nghiệp trong cuộc Cách mạng Chuyển đổi số

Việc nâng cao chất lượng nguồn nhân lực là chìa khóa để tăng cường sức cạnh tranh. Để thực hiện sứ mệnh đó, việc ứng dụng công nghệ vào hoạt động đào tạo nhân sự là điều rất cần thiết. Với nội hàm của cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0, việc ứng dụng công nghệ điện toán đám mây vào trong hoạt động đào tạo trực tuyến (E-learning) được xem là một trong những giải pháp không chỉ có ý nghĩa trong ngành giáo dục mà còn giải quyết bài toán của các doanh nghiệp một cách hiệu quả.

Xuất phát từ lý do này, Công ty cổ phần Giáo dục Thông minh VietED đã nghiên cứu và phát triển giải pháp công nghệ mang tên Hệ thống quản lý đào tạo trên nền tảng đám mây LotusLMS để các doanh nghiệp có thể ứng dụng công nghê xây dựng các chiến lược đào tạo nội bộ, phát triển nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu của hoạt động sản xuất, kinh doanh.

1. Đào tạo trên nền tảng đám mây – xu hướng mới và khả thi

Ngày nay, xu hướng đào tạo trong doanh nghiệp đang chuyển dịch dần từ đào tạo truyền thống sang đào tạo online (E-learning) bởi một loạt các lợi ích vượt trội như phá vỡ các rào cản về địa lý, rút ngắn thời gian đào tạo, đồng thời tiết kiệm được chi phí nhờ không phải tổ chức các lớp học hay thuê đơn vị đào tạo như quy trình cũ…

Trong khoảng 3 năm trở lại đây, các doanh nghiệp Việt Nam đã có những thay đổi mạnh mẽ trong việc kết hợp các phương pháp đào tạo nội bộ, nhằm nâng cao chất lượng nhân sự. Tuy nhiên, việc ứng dụng đào tạo trực tuyến vẫn chỉ là cuộc chơi của các đại công ty.

Những lợi ích của đào tạo trực tuyến là điều dễ dàng nhìn thấy được nhưng để đầu tư xây dựng hệ thống đào tạo trực tuyến gồm phần mềm quản lý đào tạo, hạ tầng máy móc thiết bị, sản xuất nội dung và duy trì đội ngũ vận hành cần một nguồn tài chính rất lớn và thường xuyên – điều này nằm ngoài khả năng của hầu hết các doanh nghiệp còn lại.

Với nội hàm của cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0, việc ứng dụng công nghệ điện toán đám mây (cloud computing) vào trong hoạt động đào tạo trực tuyến (E-learning) được xem là một trong những giải pháp không chỉ có ý nghĩa trong ngành giáo dục mà còn giải quyết bài toán của các doanh nghiệp một cách hiệu quả.

 2. Sự phát triển của phần mềm đào tạo tại Việt Nam và trên thế giới

Trên thế giới, các hệ thống đào tạo doanh nghiệp triển khai theo công nghệ này đã được ứng dụng phổ biến tại các thị trường phát triển như Mỹ, Châu Âu, Nhật Bản. Tuy nhiên, do vấn đề văn hóa, thói quen, trình độ nhận thức của nhân sự mà mỗi giải pháp E-learning chỉ thích hợp triển khai tại một khu vực. Chưa kể chi phí để các doanh nghiệp sử dụng và duy trì hệ thống nước ngoài rất đắt đỏ, lên tới hàng triệu USD.

Tại Việt Nam, LotusLMS – phần mềm quản lý đào tạo trên nền tảng đám mây được coi là giải pháp toàn diện cho công tác đào tạo nhân sự và giáo dục trực tuyến. Hiện nay Việt Nam có hơn 500.000 doanh nghiệp, tuy nhiên 90% trong đó chưa có hệ thống quản lý đào tạo nội bộ của riêng mình. Trong khi đó, chi phí để đầu tư hệ thống LotusLMS vô cùng thấp, chỉ dao động từ 30.000 đến 50.000đồng/nhân sự/ tháng tùy quy mô triển khai và không tốn thêm bất cứ chi phí thường xuyên nào khác. 

Vì thế, hệ thống LotusLMS do VietED phát triển được đánh giá là phù hợp với phần đông nguồn nhân lực Việt Nam do đặc tính thuần Việt; giao diện người dùng thân thiện, dễ sử dụng, các chi tiết phức tạp được giản lược đến mức tối đa. Sự ra đời của LotusLMS cũng như các hệ thống quản lý đào tạo nói chung sẽ mở ra cơ hội để các doanh nghiệp sở hữu riêng các hệ thống đào tạo trực tuyến của riêng mình nhằm đáp ứng nhu cầu đào tạo, phát triển nguồn lực. Với giải pháp này, bài toán giảm thiểu chi phí và rủi ro trong tuyển dụng và đào tạo nhân sự tại các doanh nghiệp có thể được giải quyết một cách triệt để, đồng thời, tăng nhanh tốc độ tuyển dụng và hòa nhập nhân sự.

Tham khảo Giải mã hệ thống LMS giúp doanh nghiệp giữ chân nhân sự, X2 doanh thu

Để tìm hiểu thêm về hệ thống và tham gia trải nghiệm miễn phí trong 30 ngày, mời bạn đăng ký tại đây. Theo dõi fanpage của VietED để cập nhật thêm thật nhiều tin tức về chuyển đổi số trong doanh nghiệp.